Çocukların yaşıtlarına göre gelişim aşamalarını beklenen zamanda tamamlayamaması durumunda ya da yaşıtlarına göre geç tamamlamalarına gelişim geriliği olarak isimlendirilir. Gelişim geriliği denildiğinde bu durumun sadece fiziksel gelişim geriliği olduğu düşünülmemelidir. Tam aksine sosyal, dil, motor, duygusal ve zihinsel alanlarında da gelişim geriliği görüldüğü için bu duruma oldukça dikkat edilerek üstüne düşülmesi gereken çok önemli ve hassas bir konudur.
Çocuklarda Normal Gelişim Süreci
Dünyaya yeni gelmiş bebeklerin konuşmaları için yeterli olacak organları yeterli seviyede gelişmemiştir. Yeni doğan bebekler günlerinin tamamını sadece annelerinin seslerini dinleyerek geçirir. Konuşma becerileri tam manasıyla gelişmediği için farklı şekilde görülen ağlama tonları sebebiyle ihtiyaçlarını bu ağlama tonlarına göre belli ederler. Çocuklarının gelişim süreçlerini yakından takip eden ebeveynler, çocuklarında geç yürüme ya da geç konuşma problemlerini kolay bir biçimde tespit edebilmektedir. Özellikle bebeklerin bir yaşından itibaren anlamlı kelime ya da sözcükler kullanmaya başlayabilirler. Ayrıca 18. Ayını tamamlayan bebeklerde sözcük öğrenmeleri de hızlanmaya başlar. Bu denemler de bebeklerin sözcük dağarcıkları hızlı bir şekilde genişlemeye başlar. 2 yaşını dolduran bebeklerde 2 yaşına kadar ihtiyaçlarını ve isteklerini mimik hareketlerini kullanarak yapsa da 2 yaşından itibaren mimik hareketleri yerini sözcüklere bırakmaya başlar.
Çocuklar 4 yaşından itibaren ihtiyaç ya da isteklerini rahat bir biçimde sözcükler kullanarak ifade eder seviyeye gelirler. Bebeklerde bazı durumlarda motor gelişimlerinde farklılık öngörülür. Örnek vermek gerekirse bazı durumlarda bebekler 16. Ayından itibaren ilk adımlarını atmaya başlarken bazı durumlarda ise 12. Ve 18. Aylar arasında ilk adımlarını atmaya başlarlar.
Çocuklarda Geç Konuşma ve Geç Yürüme Problemleri Ne Zaman Başlar?
Genellikle 18 ile 30. Aylar arasında çocuklar konuşma ve yürüme becerilerini göstermeleri gerekir. Bazı istisna durumlarında kendi yaşıtlarına göre geride kalan çocuklarda tuvaletini yapma, yürüme ya da yemek yeme becerileri oldukça geç görülmeye başlar. Ortak özelliğe sahip bütün çocuklarda gelişim aşamaları bulunmaktadır. Ancak bazı durumlarda çocukların tamamen kendilerine özgün bir biçimde gelişim zamanlaması bulunmaktadır ve bu nedenle konuşma ya da yürüme gibi alışkanlıklarında erken ya da geç zamanlarda görülebilmektedir. Yaşıtlarına göre geç konuşmayı öğrenen çocuklardaki ortak sorunların en belirgin özelliği kullandıkları sözcüklerin diğer çocuklara göre daha az olduğu bilinmektedir. Buna göre çocuklarda ne kadar erken dönemde konuşma geriliği tespit edilirse o kadar başarılı bir tedavi yöntemi uygulanabilmektedir. Bu nedenle erken dönemde teşhis diğer hastalıklarda olduğu gibi çok önemli bir etkendir.
Çocuklarda 24. Ay ve 30. Aylar arasında kendi yaşıtlarına göre daha yavaş bir konuşma gelişimi gösteriyorsa ilerleyen zamanlarda bu gerilik daha fazla büyüyebilir. Bu konuşma problemi sosyal ya da psikolojik olarak farklı ve karmaşık bir durum olabilir. Çocuklar kreş ya da anaokulunda kendi yaşıt çocuklarla konuşmak yerine öğretmenlerle konuşuyor ve yaşıtlarıyla oyun oynamak istemiyor ve kendilerini ifade etmekte güçlük çekiyorsa geç kalınmadan alanında uzman doktorlara gösterilmesi gerekmektedir. Aynı zaman da 18. Ayını tamamlamış bir çocuğun yürüyemiyor, bir nesneye tutunsa bile ayakta duramıyor ya da emekleyemiyorsa yürüme gecikmesi olduğundan şüphelenilerek bir uzman doktor kontrolüne götürülmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu belirtilerden herhangi birini gördüğünüz durumda tedavi aşamalarının başarılı olması ve erken tanı için doktor kontrolüne gitmelisiniz.
Çocuklarda Geç Konuşma ve Geç Yürüme Hangi Hastalığın Belirtilerini Gösterir?
Anne adaylarının bebeklerini dünyaya getirmeden önce, doğum sırasında ya da doğumdan sonra bebeklerinde tıbbi bir problemlerle karşılaşma riskleri bulunduğu için bebeklerin gelişiminde problemlerin oluşmasına yol açabilmektedir. Fetüs bölgesinde oluşan hastalıklar nedeniyle kas, enfeksiyon, beyinsel rahatsızlıklar ya da prematüre doğum gibi nedenler sonucunda çocuklarda gelişim geriliğine yol açabilen etkenlerden sadece bir kısmıdır. Ayrıca kas distrofisi, down sendromu ve serabral felç çocukların kendi yaşıtlarına göre daha geç yürümeye başlamasına yol açabilmektedir. Havale ya da nörolojik sorunlar da çocukların konuşma ve bel becerilerinde gelişim geriliğine doğrudan etki eden problemler arasında yer almaktadır. Ancak 18. Ayını tamamlayan çocukların kendi yaşıtlarıyla oynamak istemedi ve kendini ifade etmekte zorluk çekmesi konuşma geriliği ya da dil problemi olarak görülse de bu nedenlerin altında otizm belirtisi olduğunu da göstermektedir. Bu nedenle erken dönemlerde fark edilen konuşma ve yürüme bozuklukları tedavi ve müdahalenin erken yapılması durumunda olumlu çözümlere yol açar.